Op een bloedhete maandag in juni 2019 was het zover !
Geen krant die goed gelezen wordt natuurlijk: mensen zijn buiten.
Dus herhaal ik het hier maar integraal. Voor later.
De Russische kant van de bevrijding
Zonder het Rode Leger was West-Europa niet of veel later van de Duitsers bevrijd. Vlak na D-day begon 75 jaar geleden het Sovjetoffensief om Hitler te verdrijven. Tegen een hoge prijs.
Rusland staat vol herdenkingsmonumenten aan de heroïsche strijd. Geen land ter wereld dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zo veel slachtoffers heeft te betreuren. Kom bij de meeste Russen daarom niet aan met D-day. Velen kennen het begrip niet eens. Voor zover ze er wel van weten, overheerst het gevoel dat de landing in Normandië en wat daarna kwam, groter wordt gemaakt dan de Russische bijdrage aan het verslaan van de nazi's.
Misschien lag dat eerbetoon ook niet voor de hand tijdens de Koude Oorlog. Maar de cijfers blijven verschrikkelijk. Ruim tien miljoen soldaten van het Rode Leger sneuvelden aan het oostfront. Ter vergelijking: dat zijn ruim zes keer zo veel doden als de 1,5 miljoen geallieerden die aan het westfront vielen.
Bekeken vanuit Russische kant hebben zíj de grootste offers gebracht en hebben zíj Europa van Hitlers juk ontdaan. De Grote Vaderlandse Oorlog (zoals de Russen en voormalige Sovjetvolken WOII noemen) is nog altijd heilig in Rusland.
Misschien lag dat eerbetoon ook niet voor de hand tijdens de Koude Oorlog. Maar de cijfers blijven verschrikkelijk. Ruim tien miljoen soldaten van het Rode Leger sneuvelden aan het oostfront. Ter vergelijking: dat zijn ruim zes keer zo veel doden als de 1,5 miljoen geallieerden die aan het westfront vielen.
Bekeken vanuit Russische kant hebben zíj de grootste offers gebracht en hebben zíj Europa van Hitlers juk ontdaan. De Grote Vaderlandse Oorlog (zoals de Russen en voormalige Sovjetvolken WOII noemen) is nog altijd heilig in Rusland.
===========================================
'Berlijn was verwoest, geen water, geen licht'
Pjotr Sagan (92) was erbij toen het Rode Leger vanaf 1943 de oprukkende Duitse legers terugjoeg in de Tweede Wereldoorlog. Met zijn tankbataljon reed hij Berlijn binnen. Als een van de weinige overgebleven veteranen kan hij er nog over vertellen.
Toen het Rode Leger in 1943 de stad Koersk had bevrijd, kreeg Sagan de oproep. Hij werd opgeleid tot artillerist en in drie maanden voorbereid op de strijd. Hij was de jongste commandant van een tankeenheid. ,,Vóór elke veldslag kregen we 100 milliliter vodka, om de angst te verdoven. Maar als er eenmaal overal vuur vandaan komt, dan verdwijnt die angst. Als je zo op je doel bent gefocust, dan denk je er niet meer aan'', vertelt Sagan.
De veteraan is behangen met medailles die hij als oorlogsveteraan kreeg. Trots toont hij een theeglashouder, gemaakt van goud en zilver. ,,Gekregen op mijn 90ste verjaardag, van Poetin.''
,,Na Koersk, Orjol en Stalingrad begon de bevrijding van Oekraïne. We forceerden de bevrijding van de rechteroever van de Dnjepr. We hadden geen boten en dus maakten we van hout en benzinevaten vlotten, zetten onze kanonnen erop en staken de rivier over. Een geweldige veldslag, de verliezen waren enorm. We bevrijdden Kiev, de stad lag in puin, zoals alle steden.''
Daarna rolde het Rode Leger verder. Wit-Rusland, Litouwen, Letland, Estland en Polen en Kongingsberg, nu Russisch Kaliningrad, werden veroverd. Sagan raakte gewond, een granaatscherf in het been. Maar hij keerde terug naar het front. ,,We hebben alles bevrijd'', zegt hij.
Sagan hield zijn herinneringen aan de oorlog levend door ze in dichtvorm te gieten. Soms treedt hij nog op. Dan vertelt hij over de oorlog en reciteert hij zijn gedichten. Zo uit zijn hoofd. Zijn geheugen is, ondanks zijn hoge leeftijd, fenomenaal. Ook tijdens het gesprekt borrelen er soms spontaan zelfgemaakte versregels op:
De oorlog is al zeventig jaar voorbij
Maar tijd raakt niet aan de zege
Toen het Rode Leger in 1943 de stad Koersk had bevrijd, kreeg Sagan de oproep. Hij werd opgeleid tot artillerist en in drie maanden voorbereid op de strijd. Hij was de jongste commandant van een tankeenheid. ,,Vóór elke veldslag kregen we 100 milliliter vodka, om de angst te verdoven. Maar als er eenmaal overal vuur vandaan komt, dan verdwijnt die angst. Als je zo op je doel bent gefocust, dan denk je er niet meer aan'', vertelt Sagan.
De veteraan is behangen met medailles die hij als oorlogsveteraan kreeg. Trots toont hij een theeglashouder, gemaakt van goud en zilver. ,,Gekregen op mijn 90ste verjaardag, van Poetin.''
,,Na Koersk, Orjol en Stalingrad begon de bevrijding van Oekraïne. We forceerden de bevrijding van de rechteroever van de Dnjepr. We hadden geen boten en dus maakten we van hout en benzinevaten vlotten, zetten onze kanonnen erop en staken de rivier over. Een geweldige veldslag, de verliezen waren enorm. We bevrijdden Kiev, de stad lag in puin, zoals alle steden.''
Daarna rolde het Rode Leger verder. Wit-Rusland, Litouwen, Letland, Estland en Polen en Kongingsberg, nu Russisch Kaliningrad, werden veroverd. Sagan raakte gewond, een granaatscherf in het been. Maar hij keerde terug naar het front. ,,We hebben alles bevrijd'', zegt hij.
Sagan hield zijn herinneringen aan de oorlog levend door ze in dichtvorm te gieten. Soms treedt hij nog op. Dan vertelt hij over de oorlog en reciteert hij zijn gedichten. Zo uit zijn hoofd. Zijn geheugen is, ondanks zijn hoge leeftijd, fenomenaal. Ook tijdens het gesprekt borrelen er soms spontaan zelfgemaakte versregels op:
De oorlog is al zeventig jaar voorbij
Maar tijd raakt niet aan de zege
De veteraan is behangen met medailles die hij als oorlogsveteraan kreeg. Trots toont hij een theeglashouder, gemaakt van goud en zilver. ,,Gekregen op mijn 90ste verjaardag, van Poetin.''
,,Na Koersk, Orjol en Stalingrad begon de bevrijding van Oekraïne. We forceerden de bevrijding van de rechteroever van de Dnjepr. We hadden geen boten en dus maakten we van hout en benzinevaten vlotten, zetten onze kanonnen erop en staken de rivier over. Een geweldige veldslag, de verliezen waren enorm. We bevrijdden Kiev, de stad lag in puin, zoals alle steden.''
Daarna rolde het Rode Leger verder. Wit-Rusland, Litouwen, Letland, Estland en Polen en Kongingsberg, nu Russisch Kaliningrad, werden veroverd. Sagan raakte gewond, een granaatscherf in het been. Maar hij keerde terug naar het front. ,,We hebben alles bevrijd'', zegt hij.
Sagan hield zijn herinneringen aan de oorlog levend door ze in dichtvorm te gieten. Soms treedt hij nog op. Dan vertelt hij over de oorlog en reciteert hij zijn gedichten. Zo uit zijn hoofd. Zijn geheugen is, ondanks zijn hoge leeftijd, fenomenaal. Ook tijdens het gesprekt borrelen er soms spontaan zelfgemaakte versregels op:
De oorlog is al zeventig jaar voorbij
Maar tijd raakt niet aan de zege
--\\\\
'Rusland zal Europa nooit aanvallen'
De Tweede Wereldoorlog heeft van veteraan Konstantin Sjarov (96) een ijveraar voor de vrede gemaakt. ,,Laat de Nederlanders alsjeblieft het voortouw nemen.''
Voor Konstantin Sjarov kwam de Tweede Wereldoorlog toch nog als een verrassing. De Sovjet-Unie had immers een niet-aanvalsovereenkomst met Hitler-Duitsland getekend. ,,Voor het land van grote schrijvers als Goethe en Schiller was het zeer onbeschaafd alsnog een oorlog tegen ons te beginnen'', zegt de hoogbejaarde onderkoeld.
Sjarov werd in 1923 geboren in de regio van Gorki (nu Nizjni-Novgorod). Toen de Duitsers op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnenvielen, was hij een tiener. Als rekruut belandde hij bij een opleidingsinstituut op de steppes van de Wolga. ,,Onze admiraal zei op een dag: we moeten Stalingrad verdedigen, anders verliezen we de oorlog. Als getrainde piloten, moesten we nog anderhalve maand naar een speciale infanterieschool. Ik kwam uiteindelijk bij de militaire inlichtingendienst. We waren trots, wilden vechten.''
De tocht naar het front was zwaar, vertelt Sjarov, want werd te voet afgelegd. Maar het moreel was hoog. ,,We zongen onderweg patriottische liederen.'' De gevechten begonnen meteen bij aankomst. Sjarov raakte door granaatsplinters gewond aan zijn rechterhand. Hij kon zijn geweer niet meer dragen. De militaire leiding stuurde hem naar een ziekenhuis achter de Oeral. Hij genas en keerde in 1943 terug naar het front, deze keer bij een tankbrigade, die onderdeel was van de overwinning bij Stalingrad, de bevrijding van Koersk en de doorsteek naar de Djnepr in Oekraïne. Vervolgens ging het door naar Wit-Rusland. Sjarov: ,,Daar verloren we veel mensen en materiaal. In de winter van 1944 was de strijd hevig.
,,Na Polen bereikten we Duitsland. Een van aanvalsmarsen was meer dan 550 kilometer. Te voet! Op 2 mei 1945 vielen we de westkant van Berlijn aan. In het stadje Burg gaven de laatste Duitsers zich aan ons over. We namen 1350 van hen krijgsgevangen. Zo eindigde voor ons de oorlog. Veel heroïsche daden hebben we niet verricht, het was gewoon onze plicht'', zegt Sjarov bescheiden.
Om na de oorlog een bijdrage te leveren aan de vrede, werkte Sjarov jarenlang voor de Unie van Russische Veteranen. Tot een jaar of vijf geleden nog. ,,Toen vond mijn vrouw het genoeg geweest'', glimlacht Sjarov. ,,Ze zorgt niet alleen voor me, maar inspireert me iedere dag.'' Zijn eega wijkt niet van zijn zijde. Ze schenkt thee. En zodra de verslaggever te snel wil, roept ze hem tot de orde: ,,Daar komt Konstantin Michaïlovitsj weldra vanzelf over te spreken.''
De veteranenunie bestaat niet meer. ,,Maar ik hoop dat ze kan worden heropgericht'', zegt Sjarov. ,,We moeten een weg vinden om elkaar te begrijpen. Rusland zal Europa nooit aanvallen. We hebben al zo veel miljoenen verloren. De Russen zijn moe van oorlog, we kennen de prijs ervan.''
Wat denkt hij: was D-day nodig, of had het Rode Leger de nazi's op eigen kracht kunnen verslaan? De militair twijfelt. ,,Ik denk dat we het wel alleen hadden afgekund. Maar tegen welke prijs? Zo veel meer doden aan onze kant.''
Na de oorlog reisde Sjarov enkele malen naar de VS om te praten met Amerikaanse veteranen en college te geven over de Sovjetkant van WOII. Hij spreekt nog steeds wat Engels en zegt dat hij altijd met Amerikanen en Europeanen overweg heeft gekund.
Toch stelt hij voor het huidige conflict tussen het Westen en Rusland, dat begon na de annexatie door de Russen van de Krim begin 2014, hoofdzakelijk het Westen verantwoordelijk. ,,Te beginnen met de eis dat het Kremlin de aanleg van Nord Stream 2 (gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland door de Baltische zee, red.) staakt. Maar we willen het gas verkopen zonder politieke spelletjes.''
Sjarov heeft een verzoek aan de Nederlanders: ,,Voor Amerikanen moet Rusland koste wat kost gestraft. We hebben met Nederland zo lang zo goed samengewerkt. Laat de Nederlanders alsjeblieft het voortouw nemen voor betere betrekkingen tussen Rusland en het Westen.''
Sjarov werd in 1923 geboren in de regio van Gorki (nu Nizjni-Novgorod). Toen de Duitsers op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnenvielen, was hij een tiener. Als rekruut belandde hij bij een opleidingsinstituut op de steppes van de Wolga. ,,Onze admiraal zei op een dag: we moeten Stalingrad verdedigen, anders verliezen we de oorlog. Als getrainde piloten, moesten we nog anderhalve maand naar een speciale infanterieschool. Ik kwam uiteindelijk bij de militaire inlichtingendienst. We waren trots, wilden vechten.''
De tocht naar het front was zwaar, vertelt Sjarov, want werd te voet afgelegd. Maar het moreel was hoog. ,,We zongen onderweg patriottische liederen.'' De gevechten begonnen meteen bij aankomst. Sjarov raakte door granaatsplinters gewond aan zijn rechterhand. Hij kon zijn geweer niet meer dragen. De militaire leiding stuurde hem naar een ziekenhuis achter de Oeral. Hij genas en keerde in 1943 terug naar het front, deze keer bij een tankbrigade, die onderdeel was van de overwinning bij Stalingrad, de bevrijding van Koersk en de doorsteek naar de Djnepr in Oekraïne. Vervolgens ging het door naar Wit-Rusland. Sjarov: ,,Daar verloren we veel mensen en materiaal. In de winter van 1944 was de strijd hevig.
,,Na Polen bereikten we Duitsland. Een van aanvalsmarsen was meer dan 550 kilometer. Te voet! Op 2 mei 1945 vielen we de westkant van Berlijn aan. In het stadje Burg gaven de laatste Duitsers zich aan ons over. We namen 1350 van hen krijgsgevangen. Zo eindigde voor ons de oorlog. Veel heroïsche daden hebben we niet verricht, het was gewoon onze plicht'', zegt Sjarov bescheiden.
Om na de oorlog een bijdrage te leveren aan de vrede, werkte Sjarov jarenlang voor de Unie van Russische Veteranen. Tot een jaar of vijf geleden nog. ,,Toen vond mijn vrouw het genoeg geweest'', glimlacht Sjarov. ,,Ze zorgt niet alleen voor me, maar inspireert me iedere dag.'' Zijn eega wijkt niet van zijn zijde. Ze schenkt thee. En zodra de verslaggever te snel wil, roept ze hem tot de orde: ,,Daar komt Konstantin Michaïlovitsj weldra vanzelf over te spreken.''
De veteranenunie bestaat niet meer. ,,Maar ik hoop dat ze kan worden heropgericht'', zegt Sjarov. ,,We moeten een weg vinden om elkaar te begrijpen. Rusland zal Europa nooit aanvallen. We hebben al zo veel miljoenen verloren. De Russen zijn moe van oorlog, we kennen de prijs ervan.''
Wat denkt hij: was D-day nodig, of had het Rode Leger de nazi's op eigen kracht kunnen verslaan? De militair twijfelt. ,,Ik denk dat we het wel alleen hadden afgekund. Maar tegen welke prijs? Zo veel meer doden aan onze kant.''
Na de oorlog reisde Sjarov enkele malen naar de VS om te praten met Amerikaanse veteranen en college te geven over de Sovjetkant van WOII. Hij spreekt nog steeds wat Engels en zegt dat hij altijd met Amerikanen en Europeanen overweg heeft gekund.
Toch stelt hij voor het huidige conflict tussen het Westen en Rusland, dat begon na de annexatie door de Russen van de Krim begin 2014, hoofdzakelijk het Westen verantwoordelijk. ,,Te beginnen met de eis dat het Kremlin de aanleg van Nord Stream 2 (gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland door de Baltische zee, red.) staakt. Maar we willen het gas verkopen zonder politieke spelletjes.''
Sjarov heeft een verzoek aan de Nederlanders: ,,Voor Amerikanen moet Rusland koste wat kost gestraft. We hebben met Nederland zo lang zo goed samengewerkt. Laat de Nederlanders alsjeblieft het voortouw nemen voor betere betrekkingen tussen Rusland en het Westen.''
No comments:
Post a Comment